مخارج الحروف
Herflerin Mexrecleri
Mexrecler herflerin cixis noqteleridir. Imam Cezeriye gore onlarin sayi 17-dir.Mexrecler iki qisme bolunur: umumi ve xususi. Umumi mexrecler 5-dir.
- El-Couf
- El-Halq
- El-Lisaan
- Es-Shefeteyn
- El-Xayshuum
El-Couf- nefes borusundaki bosluqdur. Hava buradan hec bir maneeye rast gelmeden serbest hereket edir. Coufdan med herfleri xaric olunur.
1-elif sakinah (ozunden evvelki herf fetheli)
2-vav sakinah (ozunden evvelki herf dammali)
3-ye sakinah (ozunden evvelki herf kesreli)
El-Halq- Bogaz, Ulqum. 3 xususi mexreci var.
1-- Edne el-halq. Buradan غ ve خ ( gayn ve xa) herfleri xaric olunur.
2-Vasat el-halq. Buradan ع ve ح (ayn ve ha) herfleri xaric olunur.
3- Eqsa el-halq. Buradan ا ve ه (elif ve he) herfleri xaric olunur.
El-Lisaan- Dil. 10 xususi mexreci var:
1-ق- eqsa el-lisaan, yeni dilin kokunun ve ya en uzaq menteqesinin yuxari damagin yumusaq hissesine (dilceye) toxunmasi sayesinde xaric olunur.
2-ك- eqsa el-lisaan. Qaf herfinden asagida, dilin kokunun yuxari damagin sert hissesine toxunmasi sayesinde xaric olunur.
3- ج ش ي vasat el-lisaan. Dilin ortasi yuxari damaga teref qalxir. Lakin ش toxundugu halda diger iki herf damaga toxunmur. Bu herfler “huruf es-sheceriyye” adlanir.
4- ض hafat al-lisaan. Dilin sol, sag ve ya her iki kenarinin yuxari azi dislere toxunmasi sayesinde xaric olunur. Dad herfini dilin sol kenari ile teleffuz etmek daha asandir.
5- ل Hafat el-lisan. Dilin uc ve agiza yaxin sag ve sol kenari olmaqla genis bir hissesinin ust damaga toxunmasi sayesinde teleffuz olnur. Bu zaman hava axini sag ve sol yanlardan xaric olunur.
6- ن taraf el-lisaan. Dilin ucunun yuxari on dislere bitisik damaga toxunmasi sayesinde ixrac olunur. Hava axini burun boslugundan cixir.
7- ر taraf el-lisaan. Dilin ucunun yuxari on dislere bitisik damagda titremesi sayesinde teleffuz olunur.
8- ط د ت taraf el-lisaan. Dilin ucunun ust hissesinin yuxari on dislerin kokune toxunmasi neticesinde teleffuz olunur.
9- ظ ث ذ taraf el-lisaan Dilin ucunun alt ve ust on dislerin arasinda qalmasi ile teleffuz olunur.
10- ص ز س taraf el-lisaan. Dilin ucunun alt on dislere toxunmasi neticesinde teleffuz olunur.
Es-Shefeteyn- dodaqlar. 2 xususi mexreci var.
1-ف Ust on dislerin alt dodagin ic hissesine toxunmasi sayesinde teleffuz olunur.
2- ب م Ust ve alt dodaqlarin bir-birine toxunmasi sayesinde teleffuz olunur. Be herfinin toxunma muddeti mim-den azdir.
و Dodaqlarin arasindan mesafe saxlanaraq teleffuz olunur.
El-Xayshuum- burun boslugu. Buradan “gunne” teleffuz olunur. Gunne herfleri م ve ن-dur.
Комментариев нет:
Отправить комментарий